Змест
Глава 1. Стылiстыка рэпартажу
1. 1 З гiсторыi рэпартажа
1. 2 Пазiцыя журналiтса ў рэпартажы
1. 3 Тыпы рэпартажа
1. 4 Вобразныя сродкi мовы ў рэпартажы
1. 5 Патрабаваннi да тэксту тэлерэпартажа
2. 1 Рэпартажы тэлеканала АНТ
2. 2 Рэпартажы тэлеканала СТБ
2. 3 Рэпартаж тэлеканала БТ
Заключэнне
Спiс выкарыстанай лiтаратуры
Уводзiны
Рэпартаж – самы аператыўны жанр у сучаснай журналiстыцы. Яго папулярнасць тлумачыцца перш за ўсё яго максiмальнай прыблiзнасцю да жыцця. У нашай курсавой працы мы вырашылi больш падрабязна разгледзець менавiта тэлерэпартаж, а не рэпартаж на радыё цi ў газеце. Бо на тэлебачаннi рэпартаж з’яўляецца жанрам нумар адзiн. Асаблiва ў iнфармацыйных праграмах.
У друку iснуе прыярытэт ў аналiтычных i мастацка-публiтыстычных жанраў, а сярод iнфармацыйна-публiтыстычных дамiнуе iнтэрвью. На тэлебачаннi iншая справа. Аналiтычныя i мастацка-публiтыстычныя жанры тут таксама ёсць, але яны распаўсюджаны не так часта як iнфармацыйныя. Аналiтычныя праграмы, якiя выходзяць пасля навiн, займаюць меньш эфiрнага часу, i гледачоў у iх няшмат. А штодзённыя навiны глядзяць усе. А глядзяць iх менавiта таму, што у iх ёсць рэпартажы. Гэта зразумела: бо тэлебачанне патрабуе аператыўных жанраў. На нашу думку, раскрываючы гэтую тэму праз тэлерэпртаж, можна больш дакладна i яскрава растлумачыць, што такое рэпартаж увогуле.
Асноўная мэта рэпартажа – аператыўна, дакладна i выразна паведамiць пра што-небудзь значнае i цiкавае. Рэпартаж дае магчымасць слухачу як бы самому, на свае ўласныя вочы ўбачыць тое, аб чым расказвае журналiст. Звычайна ў рэпартажы паведамляецца пра тыя падзеi, сведкам якiх быў сам аўтар. рэпартаж беларускi тэлеканал журналiст
асаблiвасцi ў выкарыстаннi моўных адзiнак, даследаваць моўную структуру рэпартажа.
Беларускае тэлебачанне сёння развiваецца. Прафесiйны ўзровень, на нашу думку, даволi высокi, але трэба яшчэ шмат працаваць, каб дасягнуць большых поспехаў. Гэта датычыцца i такога жанру, як рэпартаж. Любое здарэнне ў свеце: цi гэта выбары прэзiдэнта, цi прыродныя катаклiзмы, цi , нават, рабаванне банка -- патрабуе аператыўнасцi ў падачы iнфармацыi. Вось тут не абыйсцiся без рэпартажу. Навiна, якая пададзена у гэтым жанры, будзе прыцягваць аудыторыю, iнтрыгаваць, не дазваляючы адысцi ад экрана тэлевiзара. Менавiта такiя навiны нiколi не застануццца без заўвагi гледача, якi заўсёды будзе зацiкаўлены ў тым, каб iх убачыць. Рэпартаж не кансерватыўная форма, ён знаходзiцца ў руху, развiваецца. Змяняюцца прыёмы, метады падання матэрыялу. Змяняюцца i асаблiвасцi жанру. Навозаў М. так гаворыць пра гэтую з’яву: ” Репортаж – жанр информационный – всё более и болееприобретает черты газетной публицистики”. Далей: “Важно заметить, что авторы репортажей, неограничиваются информационной стороной дела, описанием тех фактов, событий, очевидцами которых имдовелось быть, но делают обобщения на основе анализа и сопоставления предыдущих фактов и событий. Репортаж как бы заглядывает вглубь явления, изучает его с самого рождения”. [2, с. 38]
Глава 1. Стылiстыка рэпартажу
1. 1 З гiсторыi рэпартажу
Рэпартаж – адна з асноў журналiстыкi. Усю гiсторыю журналiстыкi можна назваць гiсторыяй станаўлення i развiцця рэпартажу. Тэрiмн “рэпартаж” паходзць з францускай мовы i азначае “reportage” i англiскай “report” – паведамiць. Агульны корань гэтых слоў -- ад лат. (“reporto” - перадаваць). Першыя рэпартажы з’явiлiся ў газетах Англii, Францыi, Германii, ЗША у першай палове XIX ст.
Першапачаткова жанр рэпартажу прадстаўлялi публiкацыi, у якiх паведамлялася аб судовых справах, парламенцкiх дэбатах, розных сходах. Пазней такiя рэпартажы сталi называць справаздачамi. А рэпартажамi былi публiкацыi iншага плану, якiя па свайму зместу былi падобныя да сучасных нарысаў. Так, знакамiтыя западныя рэпарцёры Джон Рыд, Эган Эрвин Киш, Эрнэст Хемiнгуэй, Юлiус Фучык былi хутчэй нарысiстамi, чым рэпарцёрамi. Менавiта западныя нарысы з’яўляюцца генетычнымi папярэнiкамi сучаснага рэпартажа.
1. 2 Пазiцыя журналiста ў рэпартажы
i тэлебачаннi -- толькi ў час трансляцыi. Насамрэч, рэпартаж крэпкi, даўгавечны i як журналiсцкi матэрыял, i як гiстарычны дакумент. Для выпрацоўкi добрага стылю рэпарцёру небходны iнтэлект, здольнасць кампанаваць дэталi i будаваць асацыятыўны шэраг. Акрамя таго, патрэбна практыка i ўменне выкарыстоўваць асноўныя прынцыпы, а таксама любоў да мовы i бездакорнае веданне граматыкi. Гэтыя прынцыпы павiнны глыбока ўкаранiцца i быць натуральнымi, каб праяўляцца ўжо рэфлектыўна, нават пад уцiскам жорсткiх тэрмiнаў i абставiнаў. Нагляднасць рэпартажу абумоўлiвае выбар стылiстычных сродкаў. Эпiтэты, параўнаннi, матафары даюць журналiсту магчымасць перадаць абставiны, падзеi, намаляваць вобраз непасрэднага ўдзельнiка працэсу, паказаць дэталь, якая журналiста ўразiла. У рэпартажы не трэба асцярожнiчаць з выкарыстаннем прыметнiкаў. Стылiстычныя сродкi рэпартажу павiнны несцi элементы эмацыйнасцi. Журналiст можа дамагчыся эфекта прысутнасцi толькi тады, калi здолее правiльна абраць стылiстычныя сродкi для выказвання сваiх эмоцый, адшукаўшы яркiя i дакладныя эпiэты, трапныя параўнаннi.
Паводле артыкула Л. Царовай, рэпартаж трымаецца на трох кiтах: навочнасцi, iнфарматыўнасцi,аператыўнасцi. [7, с. 86]
Тэлерэпартаж аб’ектыўны сам па сабе, таму што вiдэакамера здымае толькi тое, што адбываецца на самой справе. Аднак у закадравым тэксце рэпарцёра адчуваецца суб’ектыўнае ўспрыманне аўтарам таго, што адбываецца. Таму можна сказаць, што рэпартаж – гэта суб’ектыўны жанр.
прысутнасцi”. Мэта тэлерэпартажу -- перанесцi глядача на маесца падзеi. Рэпарцёру трэба не толькi апiсаць якую-небудзь з’яву, але апiсаць яе так, каб вызваць перажываннi. Вобраз аўтара, аўтарскiя адносiны да прадмета размовы, ступень выражанасцi аўтарскага “я” вызначаюць не толькi форму маўлення, але i своеасаблiвасць адбору лексiчных i граматычных сродкаў мовы. Мера ўдзелу аўтарскага “я” ў моўнай структуры рэпартажу дазваляе вылучаць шэраг яго разнавiднасцей – ад кароткага iнфармацыйнага рэпартажу, дзе факты ў асноўным толькi паведамляюцца, да рэпартажу аналiтычнага, напоўненага аўтарскiм роздумам, аўтарскай экспрэсiяй, публiцыстычнымi каментарыямi, вобразнымi сродкамi. Кожная з гэтых разнавiднасцей рэпартажу, падпарадкуючыся пэўнай форме вобраза аўтара, абумоўлiвае характар выбару лексiка-граматычных сродкаў: нейтральная, агульнаўжывальная лексiка, фразеалогiя, граматычныя сродкi – у рэпартажах iнфармацыйнага тыпу; актыўнае выкарыстанне эмацыянальна-экспрэсiўнай лексiкi i фразеалогii, гутарковых сродкаў сiнтаксiсу – у рэпартажах аналiтычнага, публiцыстычнага характару.
Адным з важных фактараў, што вызначаюць характар рэпартажа, з’яўляецца пазiцыя вытворцы маўлення. Вядома, што любое маўленне мае свайго вытворцу, але граматычныя формы, спосабы яго выяўлення абмежаваныя. Так, у беларускай мове маўленне можа весцiся ад 1-й i 3-й асобы, але фактычна прамоўца выступае заўсёды як 1-я асоба, нават калi фармальна маўленне пабудавана ў 3-й асобе. Форма маўлення ад 1-й асобы больш натуральная, звычайная. І граматычна займеннiк я
– дамiнуючая, зыходная форма. Усе астатнiя ўласныя займеннiкi функцыянiруюць i iснуюць толькi ў сувязi з я
i адносна я
. Так, уласны займеннiк 2-й асобы адзiночнага лiку тыён
– абазначэнне любой 3-й асобы (не я
i не ты
) пры звяртаннi да глядача. Маўленне можа весцiся ад любой з трох граматычных асоб. Іх каардынацыя i складае аснову маўлення. Улiчваючы дамiнуючую ролю я
(вытворцы маўлення) у фармiраваннi маўлення, можна пакласцi гэтую прыкмету ў аснову класiфiкацыi цi тыпалогii маўлення, i вылучыць наступныя яе тыпы:
І тып
– маўленне вядзецца ад першай асобы. Адбываецца супадзенне
вытворцы маўлення з аўтарскiм я. Такi тып выкарыстоўваеца ў размоўным стылi, лiстах, дзённiках, часткова ў публiцыстыцы.
ІІ тып
– маўленне вядзецца ад 3-й асобы: вытворца маўлення фармальна
(але не фактычна) не ўдзельнiчае ў маўленнi. Вытворца маўлення i граматычная катэгорыя не супадаюць;
ІІІ тып
– змешаны: маўленне адбываецца ад 1-й i 3-й асобы;
IV
тып
– апавяданне адбываецца ад iмя 2-й асобы.
У публiцыстыцы маўленне стылiстычна адносна аднароднае – вядзецца галоўным чынам ад 3-й асобы, але “я” прысутнiчае ў большай цi меншай ступенi, у залежнасцi ад жанра, тэмы i iншых фактараў. Тая цi iншая ступень падкрэслiвання аўтарскага я
служыць спосабам зрабiць мову разнастайнай, змяняць яе эмацыянальны тонус, мадальнасць, -- гэта адзiн з галоўных выяўленчых сродкаў.
так цi iнакш праяўляе сябе ў маўленнi.
1. 3 Тыпы рэпартажу
Рэпартажы бываюць падарожныя, спартыўныя, ваенныя, судовыя i iнш. Па спосабу трансляцыi адрознiваюць прамы
рэпартажы, калi дзеянне зацягваецца i яго iнфармацыйная каштоўнасць уступае каштоўнасцi эфiрнага часу. Па гукаваму тыпу рэпартажы бываюць нямыя i сiнхронныя
. У апошнiх прысутнiчаюць шумы канкрэтнай з’явы, а таксама мова яе ўдзельнiкаў. У нямым рэпартажы можна пачуць толькi голас рэпарцёра. Такi вiд рэпартажа ўсё меньш з’яўляецца ў эфiры. Па спосабу падачы iнфармацыi рэпартаж падзяляецца на каменцiраваны i некаменцiраваны
. Некаменцiраваны рэпартаж цi трансляцыя, - гэта самы просты вiд рэпартажа. У iм няма закадравага тэксту аўтара, а гледачам усё зразумела без каментарыяў. У рэпартажы выкарыстоўваецца каментарый, дзе рэпарцёр паясняе падзею з дапамогай закадравага тэксту.
Ёсць яшчэ адна класiфiкацыя рэпартажа: тэматычны, пастановачны i падзейны.
Падзейны рэпартаж
Падзейны рэпартаж прысвечан якой-небудзь падзее цi здарэнню. У гэтым выпадку, з’ява заўсёды адбываецца самастойна ў канкрэтны момант незалежна ад рэпарцёра. Таму яе немагчыма змянiць. Тут рэпарцёр не кiруе падзеяй, а iдзе ўслед за ёй.
Існуе праблема iнфармацыйнай падставы цi праблема выбару навiн. Дэвiд Рэндал дае такое азначэнне навiне: “Это свежая и необычная информация на тему, представляющую всеобщий интерес, и ранее неизвестная”. [4, с. 34]
1. Канфлiкт, сутыкненне iнтарэсаў людзей, краiн, арганiзацый,
2. Катастрофа цi аварыя,
3. Новыя факты якой-небудзь значнай падзеi,
4. Навiны палiтыкi i эканомiкi,
5. Навiны культуры, спорту,
6. Значныя з’явы ў жыццi знакамiтых людзей,
Іншымi словамi, навiна – гэта не толькi тое, што людзам неабходна ведаць, але i тое, пра што iм будзе цiкава ведаць.
Тэматычны рэпартаж iнфармацыйнай падставай для стварэння тэматычнага рэпартажу. Гэта можа быць рэпартаж аб працы гарадскога транспарта цi экалагiчным стане якога-небудзь рэгiёна. Часам тэматычны рэпартаж нараджаецца дзякуючы падзейнаму. У гэтым выпадку тэматычны рэпартаж -- гэта распрацаваная тэма аператыўнага рэпартажу.
Пастановачны рэпартаж
-- гэта такi рэпартаж, калi журналiст правацыруе якую-небудзь з’яву, а потым апiсвае яе, гледзячы на рэакцыю людзей. Тут усё пад кантролем рэпарцёра, ён можа ўплываць на з’яву, а не iсцi ўслед за ёй.
Рэпартаж адносiцца да iнфармацыйных жанраў публiцыстычнага стылю. Своеасаблiвасць публiцыстычнага стылю вызначаецца ў першую чаргу спецыфiкай публiцыстычнай формы адлюстравання рэчаiснасцi, якая спалучае сiстэму разгорнутых доказаў, што ўздзейнiчаюць на розум чытачоў i слухачоў строгай лагiчнасцю думкi i на iх пачуццi – эмацыянальнага выкладу. У публiцыстычным стылi спалучаюцца дзве важныя функцыi мовы – iнфармацыйная
(перадача грамадскай iнфармацыi) i экспрэсiўная уздзеянне на адрасата, пераканаць яго ў чым-небудзь, выклiкаць цiкавасць да канкрэтных iдэй, поглядаў, заахвоцiць да пэўных дзеянняў i ўчынкаў. Тэматычны дыяпазон публiцыстыкi вельмi шырокi, ён вызначаецца таксама багаццем жанравых форм адлюстравання рэчаiснасцi. Вылучаюцца тры катэгорыi публiцыстычных жанраў:
1) iнфармацыйныя(заметка, рэпартаж, справаздача, iнтэрв’ю, хронiка, агляд);
2) аналiтычныя(артыкул, карэспандэнцыя, каментарый, рэцэнзiя, агляд);
3) мастацка-публiцыстычныя (нарыс, эсэ, фельетон, памфлет).
Тыповымi рысамi публiцыстычнага стылю з’яўляюцца эмацыянальнасць, ацэначнасць, вобразнасць, пабуджальнасць. Усе гэтыя рысы адпавядаюць i рэпартажу. Яркая эмацыянальна-экспрэсiўная афарбоўка публiцыстычных твораў тлумачыцца тым, што калi аўтар перадае iнфармацыю, ён выражае свае адносiны да яе. Прычым пазiцыя аўтара-публiцыста ў адрозненне, напрыклад, ад пазiцыi аўтара мастацкага твора выражаецца звычайна прама i адкрыта, што часта i абумоўлiвае агiтацыйны, пабуджальны характар публiцыстыкi.
Асноўныя рысы публiцыстычнага стылю выяўляюцца з дапамогай розных моўных сродкаў. Тут шырока выкарыстоўваецца грамадска-палiтычная лексiка i фразеалогiя (грамадзянiн, канстытуцыя, суверэнiтэт, дэпутат, мiждзяржаўнае пагадненне, канферэцыя, парламенцкiя выбары i iнш.
); словы, якiя набываюць прымету публiцыстычнасцi толькi пры ўжываннi ў пераносным значэннi (школа выжывання, працоўная вахта, палiтычная гульня, атмасфера даверу, сустрэча на ўзроўнi паслоў i iнш.
); стылёва афарбаваныя словы са станоўчай i адмоўнай ацэнкай (працаўнiк, перадавiк, мiласэрнасць, дабрабыт, расiст, экстрэмiст, мешчанiн i iнш
.).
У рэпартажы нельга прыслабляць напругу. Ёсць некалькi спосабаў, каб стварыць дынамiку ў рэпартажы. Па-першае, гэта адмысловая кампазiцыя. Па-другое, дынамiку добра перадаюць стылiстычна афарбаваныя дзеясловы, эпiтэты i iншыя вобразныя сродкi мовы.
. У рамках кожнага стылю метафры трансфармуюцца, вiдазмяняюцца ў адпаведнасцi з унутрыстылявымi фактарамi i патрэбамi. Публiцыстычнай метафары характэрна ярка выражаная ацэначнасць, станоўчая цi адмоўная. У рэпартажы метафарызуюцца, як правiла, паняццi, важныя ў iдэалагiчных, эканамiчных i iншых адносiнах: чорнае золата блакiтныя артэрыi
. У гэтых i аналагiчных выпадках замена прамых найменняў экспрэсiўнымi мае пазiтыўна-ацэначны характар, падкрэслiвае важнасць метафарызуемых паняццяў.
Актыўна ўжываюцца такiя словы iнтэрнацыянальнай палiтычнай лексiкi, як
. Аднак менавiта такая лексiка патрабуе дакладнасцi словаўжывання, адпаведнасцi слова значэнню. Некаторыя з такiх слоў з’яўляюцца
мог бы быць лёгка заменены ў розных выпадках выразамi накшталт: адхiленне ад улады, iнiцыяваць працэс недаверу, судовы працэс над прэзiдэнтам, абвiнавачванне ў злачынстве i г. д.
У мове рэпартажу выкарыстоўваюцца новыя словы i словазлучэннi
, якiя адлюстроўваюць сацыяльныя i палiтычныя працэсы ў грамадстве: фiнансавае аздараўленне, альтэрнатыўныя выбары, новае палiтычнае мысленне
i iнш.
Інтэрнэт, прынтэр, вiртуальны свет, стагнацыя, холдынг, дылер, iнвестыцыя, спонсар
i iнш. Тут таксама iснуе небяспека забруджвання мовы iншамоўнымi словамi, у той час як можна лёгка знайсцi адпаведнiкi ў беларускай мове.
Асаблiвай увагi заслугоўвае выкарыстанне ў рэпартажах так званых маўленчых стандартаў i клiшэштампаў
яны не выклiкаюць негатыўных адносiн, бо дапамагаюць эканомна выражаць думку, садзейнiчаюць хуткай перадачы iнфармацыi. Да iх належаць, напрыклад, такiя выразы, якiя атрымалi ўстойлiвы характар: разрадка напружанасцi, усеагульная падтрымка, духоўныя патрэбы i iнш.
Ад маўленчых стандартаў
, якiя замацавалiся ў публiцыстычным стылi, трэба адрознiваць маўленчыя штампы
– шаблонныя моўныя звароты, якiя надаюць маўленню канцылярскую афрбоўку:
Звычайна гэта метафары, якiяў вынiку шырокага распаўсюджання страцiлi сваю эмацыянальнасць i вобразнасць. Шкоднасць штампаў у тым, што яны маскiруюць банальныя думкi. Штампы, зразумела, недарэчныя ў мове рэпартажу, увогуле ў публiцыстыцы. У публiцыстычных тэкстах даволi часта сустракаюцца назоўнiкi з суфiксамi –осць(-асць)
, -ств-
(-цтв-), -нн-, -iзм, -iст,
назоўнiкi ў родным склоне (пасля эканамiчнага крызiсу, рэформа цэн, мiнiстр абароны, скарачэнне ўзбраенняў i iнш.), дзеясловы ў цяперашнiм i прошлым часе, дзеепрыметнiкi залежнага стану прошлага часу: Праект праграмы, накiраванай на падтрымку беларускiх аграгарадкоў, ужо распрацаваны. ( БТ, “Навiны”)
Мова рэпартажу мае i сiнтаксiчныя асаблiвасцi. Тут часта выкарыстоўваюцца
– сказы з iнверсiйным парадкам слоў, сказы-звароты, рытарычныя пытаннi, паўторы.
У рэпартажы выкарыстоўваюцца стылiстычныя (рытарычныя) фiгуры
– гэта моўныя звароты, якiя маюць своеасаблiвую сiнтаксiчную будову i ўзмацняюць выразнасць выказвання. Да iх адносяцца антытэза, элiпсiс, iнверсiя.
Антытэза
(ад грэч. Antithesis - супрацьпастаўленне) – выраз, у якiм супраўцьпастаўляюцца кантрасныя, процiлеглыя паняццi, прыметы. Звычайна антытэза асноўваецца на антонiмах. Выкарыстанне антытэзы дае магчымасць засяродзiць увагу слухача на пэўных рысах героя, абстаноўкi, з’явы i такiм чынам узмацнiць уражанне ад iх: Багаты i ў буднi пiруе, а бедны i ў свята гаруе.( народная прыказка) [9]
Інверсiя
(ад лац. Inversio - перастаноўка) – змяненне ў сказе звычайнага, прамога парадку слоў з мэтай надання пэўнаму слову, члену сказа дадатковай семантычнай i эмацыянальна-экспрэсiўнай нагрузкi. З дапамогай iнверсii падкрэслiваецца важнасць той цi iншай з’явы, апiсанню надаецца ўзнятасць, урачыстасць або дынамiчнасць. Але непатрэбная iнверсiя у сказе робiць мову напышлiвай, манернай, таму ўжываць яе варта толькi там, дзе адчуваецца ў гэтым сапраўдная неабходнасць. Напрыклад: З жахам гляджу на тое, што адбываецца навокал.(
C
ТВ, “Навiны”)
Элiпсiс
(ад грэч. еlleipsis – пропуск) – моўны зварот, у якiм свядома апускаецца дзеяслоў-выказнiк. Абяцанкi – замест зарплаты. (БТ, “Навiны”)
Элiптычныя сказы адметныя тым, што з’яўляюцца сэнсава i сiнтаксiчна самастойнымi адзiнкамi, iх змест зразумелы без кантэксту. Выкарыстанне элiпсiса надае мове дынамiзм, выразнасць, дапамагае перадаць псiхалагiчнае напружанне таго, хто гаворыць.
што журналiсту трэба пастаянна знаходзiць вобразныя словы, дакладныя эпiтэты i параўнаннi, падкрэслiваць характэрныя дэталi. Вялiкая роля iмправiзацыi.
Перыфраза
– найчасцей вынiк iндывiдуальна-мастацкага бачання свету. Свабодныя словазлучэннi абазначаюць прадметы i iх прыметы, дзеяннi i iх аб’екты раздзельна, а перыфразы, маючы тую самую структуру, семантычна непадзельныя i называюць з’явы жыцця ўсiм слоўным комплексам. Гэта добра вiдаць, калi параўнаць свабодныя i генетычна звязаныя з iмi перыфрастычныя словазлучэннi, адрознiць якiя можна толькi ў кантэксце. Прыклады: радзiма – зямля продкаў, унук – сынаў сын.
Шмат перыфраз сталi традыцыйнымi. Беларускiм шоўкам
называюць лён, другiм хлебам
– бульбу,
– возера Нарач,
– льва,
– Шэкспiра. Традыцыйныя перыфразы зразумелыя i без канэксту.
адзiн з найлепшых вобразных сродкаў.
Здольнасць перыфразы даваць ацэнку журналiсты часта выкарыстоўваюць пры замене ўласных назваў. Як вядома, уласнае iмя не перадае нiякiх эмоцый, экспрэсiй, не характарызуе прадмет цi асобу. У працэсе маўлення ўласнае iмя выконвае толькi намiнатыўную функцыю. Перыфраза ж адразу i называе, i характрызуе. Напрыклад:
Перыфрастычныя ўласныя назвы звычайна выкарыстоўваюцца ў кантэкстах, дзе ўжываецца i прозвiшча, афiцыйная назва або дзе на iх паказвае змест. Некаторыя прадметы, з’явы i дзеяннi лiчацца непрыстойнымi, i паводле агульнай згоды iх звычайна называюць не адкрыта, а iншасказальна, часта з дапамогай перыфраз
. Але часам з дапамогай эўфемiзмаў
. Даследчыкi не раз пакрэслiвалi, што перыфраза i эўфемiзм – вельмi блiзкiя стылiстычныя сродкi мовы. Эўфеместычныя выразы мяккае месца, далiкатнае становiшча, нiжняя адзежына
– традыцыйныя перыфразы. Напрыклад: дурань – чалавек, якi не разбiраецца ў чым-небудзь, не разумее штосьцi.
апiсанне, апавяданне i разважанне.
звычайна перадае сувязi памiж прадметамi i з’явамi рэчаiснасцi. Аснову вобразнага апiсання складае прадметная лексiка. Апiсанне таксама часта выкарыстоўваецца як зачын рэпартажу. Апiсаннi мастацкай лiтаратуры адрознiваюцца ад публiцыстычных апiсанняў тым, што апошнiя маюць падкрэслены сацыяльна-ацэначны характар. У рэпартажы апiсанне выконвае функцыю дакументальна дакладнай перадачы абстаноўкi такой, як убачыў яе аўтар. Напрыклад: У нацыянальным мастацкiм музее працягваецца выстаўка японскай керамiкi
.
У дзень закрыцця пройдзе мастэр-клас па мастацтву экiбаны. ( АНТ, “Афiша”)
ў складзе выказнiка. Дзеясловы i акалiчнасныя словы – галоўныя кампаненты апавядання: Выстаўка Ганны Балаш пройдзе
4 i 5 лiстапада. Там
лялькi, а таксама карцiны мастачкi. Гэтая падзея з’яўляецца
доказам развiцця сучаснага мастцтва у Беларусi. ( АНТ, “Афiша”)
Разважанне
– важнейшы кампанент аўтарскага маўлення, якое звязвае, цэментуе рэпартаж у адно закончанае цэлае. Існуюць два асноўныя метады разгортвання матэрыялу ў разважаннях: сiнтэтычны i аналiтычны. Можна iсцi ад агульных палажэняў да прыватных, г. зн. спачатку прывесцi агульнае палажэнне, якое трэба даказаць, а потым падаць факты, доказы i iлюстрацыi (аналiтыка); можна, наадварот, ад прыватных назiраняў i з’яў iсцi да агульных, г. зн. спачатку паведамiць факты i назiраннi, а потым зрабiць агульны вывад, змяшчаючы ў сабе галоўную думку. Але часцей за ўсё сустракаюцца разважаннi змешанага тыпу, дзе аналiз перакрыжоўваецца з сiнтэзам.
Вялiкае значэнне мае для рэпартажнага стылю i склад маўлення, якi можа разглядацца з некалькiх пазiцый. Адна з найважнейшых – прыналежнасць маўлення (аўтару, герою). Катэгорыi маўлення, якiя вылучаюцца па гэтай прыкмеце, вядомыя: аўтарскае маўленне i чужое (простая, ускосная, няўласна-простая мова).
Асноўныя рысы аўтарскага маўлення рэпартажу – жвавасць, рухомасць, гнуткасць, разнастайнасць. Яно неаднароднае па мадальнай афарбоўцы, па стылiстычным складзе, па спосабу выкладання матэрыялу i па спосабах перадачы чужой мовы.
Вуснасць мовы тэлебачання, яе прамы зварот да масавага слухача, якi ўспрымае маўленне сiнхронна з вымаўленнем, патрабуе асаблiвых якасцей слова. Калi лексiчная цi граматычная памылка з’явiцца на газетнай старонцы, чытач пераадолее яе з адноснай легкасцю, з меншай стратай сэнсу, чым глядач. Вуснае маўленне няспынна разварочваецца ў часавай прасторы, а яна не дае магчымасцi вярнуцца да незразумелага.
У вусным маўленнi лепшаму ўзаемаразуменню дапамагаюць розныя нямоўныя элементы: жэсты, мiмiка, разнастайныя рухi, асоба журналiста ў кадры. Здаецца, што рэпарцёр гаворыць пра падзею без папярэдняй падрыхтоўкi, а стварае ўсё “на хаду”, экспромтам. Гэтым тлумачацца шматлiкiя адхiленнi ад лiтаратуных норм ужывання слоў i граматычных канструкцый. Але гэта адбываецца ў тых выпадках, калi журналiст не валодае свабодна той мовай, на якой размаўляе.
Вуснае маўленне – гэта з’ява шырэйшая за гутарковы стыль. У вуснае маўленне цалкам уваходзiць гутарковы ( гутаркова-бытавы) стыль, таму некаторыя аўтары часта атаясамлiваюць катэгорыi вуснага маўлення i гутарковага стылю.
Гутарковыстыль маўлення – гэта стыль непасрэдных неафiцiйных зносiн, якi найбольш ярка ўвасабляецца ў вуснай форме дыялагiчнага маўлення бытавога тыпу. Такое маўленне разгортваецца iмгненна i адбываецца ва ўмовах, калi прамоўца не мае часу на папярэдняе абдумванне, да таго ж, тут i не патрэбны педантычны адбор сродкаў.
можа iснаваць ў рэпартажы вельмi абмежавана. Рэпарцёр i глядач, якi сядзiць дома, аддзеленыяадзiн ад аднаго, тут няма непасрэднага кантакта, тут мы маем справу не з прыяцельскай размовай аб жыцёвых дробязях. Гэта больш падобна да маналога. У маналагiчнай форме будуецца значная частка рэпартажаў, а таксама каментарыяў. Вуснае маўленне, яго накiраванасць на рэальнага глядача, iмкненне пераканаць яго вызываюць неабходнасць выкарыстання некаторых рыс дыялога.
У апошнi час выпрацоўваюцца новыя прынцыпы i патрабаваннi да метадаў, зместу, кампазiцыi, афармлення журналiцкiх матэрыялаў. Існуюць патрабаваннi да тэксту тэлерпартажу. Вось некаторыя з iх:
1) Трэба пазбягаць абрэвiятур нават пры паўторным згадваннi. У эфiры могуць ужывацца толькi агульнавядомыя абрэвiятуры. Напрыклад, РБ – Рэспублiка Беларусь.
2) Спасылка на крынiцу павiнна папярэднiчаць цытаце, слухач паiнен ведаць, хто з’яўляецца аўтарам цытаты, перад тым як яе пачуе.
глядачу на пачатак i канец цытаты. Калi ж даводзiцца цытаваць, лепш пазбягаць няўклюдных фраз, а ужываць выразы “па яго словах”, “як ён сказаў”.
4) Нельга ставiць залежныя сказы перад галоўнымi. Напрыклад: “Забiўшы першы гол у вароты Іспанii, Дэвiд Бэкхам...” Такi сказ можа вельмi заблытаць слухача. Найлепшы варыянт – просты сказ: дзейнiк + выказнiк + дапаўненне. Напрыклад: ” Дэвiд Бэкхам забiў прешы гол у вароты Іспанii…” Таксама можна разбiць складаны сказ на два простыя.
5) Калi ў надрукаваным артыкуле можна падаць “Уладзiмiр Пуцiн, былы прэзiдэнт”, то рэпарцёру трэба казаць “былы прэзiдэнт Уладзiмiр Пуцiн”
7) Трэба карыстацца дзеясловамi ў цяперашнiм часе, калi гэта да месца. Выкарыстанне цяперашняга часу (“гаворыць” замест ”сказаў”) стварае ўражанне iмгненнасцi дзеяння, а таксама “ эфект прысутнасцi”.
памылкi ў прамым эфiры немагчыма.
10) Лепш чаргаваць складаныя i простыя сказы
Фразы ў рэпартажы павiнны быць кароткiя. Варта пазбягаць нагрувашчвання думак у адной фразе. Пры вольным вусным выкладаннi магчымы фразы больш распаўсюджаныя, чым пры чытаннi. Патрабаванне да невялiкага аб’ему фразы абгрунтавана фактарам напружвання ўвагi глядача, якi не толькi зрокава ўспрымае iнфармацыю, але i на слых.
Глава 2.
Стылiстычны аналiз рэпартажу на матэрыяле рэпартажаў
2. 1 Рэпартажы тэлеканала АНТ, цi ( праграма “ Контуры”)
“
Жизнь по-особенному
”
(11 ноября 2007, 20:00)
И теперь тема, которая ни относиться, казалось бы, к жизни страны, но в то же время… На этой неделе в Минске открыли игровую площадку и уникальный подъемник для детей -инвалидов в одном с столичных центров коррекционно – развивающего обучения. Лариса Абрамчук - репортаж о человечности.
"аутизм" стала полной неожиданностью - к шести месяцев девочка была абсолютно здоровой. В центре коррекционно - развивающего
обучения она считаться одной из тяжелых. Настя живет в собственным мире и ни каждого туда впускает.
Три четверти таких детей не разговаривают, поэтому все занятия проходят в игровой форме. Настя очень любит музыку. Теперь ее отучают от бутылочки, следующий шаг - научиться держать ложку. Для ребёнка в шесть лет, казалось бы, мелочи. Для детей "особенных" это - подвиг.
Этот центр заметно отличается от многочисленных других. После ремонта тут появились пандусы
, поручни - это совместная работа центра и англичан - общественной организации помощи "особенным" детям.
Еще 15 лет назад дети с особенностями психофизического развития считались необучаемыми. У родителей был один выход - отказаться от такого ребёнка, у малышей - одна дорога. В закрытый специнтэрнат.
Сегодня все по-другому. Каждую свободную минуту Алла Ушакевич навещает свою подопечную. Оля в центре самая маленькая, но одна с самых прогрессивных. Она борется за своя жизнь с рождения. Родителей лишили родительских прав, а Алла - двоюродная бабушка - не смогла отдать Олю в интернат. В год она еще не ходила, а сейчас рисует и даже что-то бормочет.
Но что делать тем, от кого отказались? Многие из них живут в интернатах. Людмилу Артамонову
в округе сначала ни понимали. При двоих собственных детях, они с мужем взяли на воспитание еще шестерых. Людмила сама педагог, а главное - она просто хотела большую семью, не думая о каких-то особенностях в развитии. В доме Артамоновых
теперь идет ремонт. В планах - спортивная площадка и мастерские для детей. В Гродненской области это не единственный пример попечительства над детьми с особенностями психофизического развития.
1.
Рэпратаж пачынаецца з выразу “Жизнь за стеклом- это не только диагноз, но и образ существования Насти»,адразу становiцца зразумела пра што пойдзе гаворка.
2. Амаль усё дзеясловы ў форме цяперашняга часу.
3. Выкарыстоўваецца элiпсiс(Для детей "особенных" это – подвиг. У малышей - одна дорога. В планах - спортивная площадка и мастерские для детей)
4. Простыя сказы чаргуюцца са складанымi. Мова вельмi простая i зразумелая, добра ўспрымаецца на слых.
6. Ёсць метафары, параўнаннi, эпiтэты. (Она борется за своя жизнь с рождения, самаямаленькая, но одна из самых прогрессивных, что-то бормочет)
7. Рытарычнае пытанне ( Но что делать тем, от кого отказались?)
8. Дэталi, дробязi, эпiзоды.(Настя очень любит музыку. Теперь ее отучают от бутылочки, следующий шаг - научиться держать ложку.)
9. Вiд рэпартажу -- падзейны, фiксаваны, сiнхронны, каменцiраваны
“
Процесс пошёл
”
Экономическим событием недели стал, конечно же, первый белорусский инвестиционный форум в Лондоне. Во вторник наше правительство и бизнесмены назначили свидание под Биг Беном всем, кого интересуют белорусские инвестиционные возможности. Как это было – знает наш собственный корреспондент в Лондоне Игорь Дмитриев.
В расписании мистера Шамели на следующую неделю – деловая поездка в Минск, встреча с белорусским премьер-министром и председателем Национального банка. Лондонский форум стал важным этапом в реализации целого комплекса бизнес-проектов компании. Это и строительство крупного торгово-делового комплекса в Минске, и приобретение двух белорусских банков, и запуск линий по утилизации отходов в Бобруйске и Борисове.
Практически все 70 инвестиционных проектов, представленных в Лондоне, не остались без внимания. Интерес к форуму превзошел самые смелые прогнозы. Для работы на нем зарегистрировалось почти в два раза больше участников, чем ожидалось. Всего форум посетили 600 компаний из 40 стран: США, России, Швеции, Бельгии, Израиля. Активность арабских бизнесменов предопределила возможное место для следующих подобных мероприятий – Объединенные Арабские Эмираты. Среди участников – представители компаний с именем, мировых лидеров в своей отрасли: «Катерпиллер», «Нэвистар», «Стемкор», «Сименс», «Итера».
Олег Зиновьев, директор Национального инвестиционного агентства Министерства экономики Беларуси: «Финская «КЕСКО» планирует встречу с премьером для обсуждения деталей инвестиционного проекта, чешская «АЛЬТА», уже имевшая дело с БелАЗом, это уже не мелкий или средний бизнес, а мировые киты!»
достигнут ряд конкретных крупных договоренностей. Один из самых богатых людей Польши Ян Кульчик, например, готов работать над проектом в миллиард долларов по строительству угольной станции в Гродненской области.
В то же время и белорусские компании обосновываются в Европе. В рамках работы форума состоялась презентация дочерней английской фирмы «БНК» в Лондоне. Теперь белорусские нефтепродукты напрямую, а не через посредников будут продаваться на Западе.
Пробел в знаниях западных политиков и бизнесменов заполняли премьер-министр Сергей Сидорский, вице-премьер Андрей Кобяков и министр экономики Николай Зайченко. В Лондоне белорусский премьер успел дать интервью ряду британских изданий, выступить в палате общин и в палате лордов, только за один день провести 15 деловых встреч с бизнесменами и обсудить возможности сотрудничества в финансовой сфере с лордом-мэром Лондонского сити. И, конечно, на каждой встрече шла речь об инвестиционной привлекательности республики и проходящих реформах. Финансовый кризис помог иначе взглянуть на выбранный Беларусью курс.
Гельмут Дуз, главный исполнительный директор «SB Telecom» по вопросам компании «VELCOM»: «У нас уже имеется опыт работы в Беларуси в течение одного года. Это позитивное и благодатное место для инвестиций и финансовый кризис только улучшил преимущества этого рынка. При этом экономика республики развивается хорошо, что также стимулирует западный бизнес идти в Беларусь».
В Лондоне для многих западных бизнесменов стало неожиданностью насколько инновационная Беларусь в своей экономической политике. Считают очень важным итогом форума его организаторы не только подписанные контракты, но и то, что две трети бизнеса, собравшегося здесь, – это новый для Беларуси бизнес.
Аналiз:
1.
Пасля першых двух сказаў становiцца зразумела, пра што пойдзе гаворка (В расписании мистера Шамели на следующую неделю – деловая поездка в Минск, встреча с белорусским премьер-министром и председателем Национального банка. Лондонский форум стал важным этапом в реализации целого комплекса бизнес-проектов компании)
3. Выкарыстоўваецца iнверсiя (И приехали сюда отнюдь не рядовые сотрудники, а руководители компаний и топ-менеджеры)
4. Простыя сказы чаргуюцца са складанымi. Мова вельмi простая i зразумелая, добра ўспрымаецца на слых.
5. Выкарыстоўваецца спецыяльная лексiка(инвестиционный проект,министр экономики, бизнесмен, социальная политика)
7. Маўленчыя стандарты, клiшэ (стал важным этапом,в релизации целого комплекса бизнес-проектов компании,не остались без внимания,планирует встречу)
8. Элiпсiс (Среди участников – представители компаний с именем, мировых лидеров в своей отрасли: «Катерпиллер», «Нэвистар», «Стемкор», «Сименс», «Итера».)
9. Вiд рэпартажу – падзейны, з элементамi аналiтыкi, прамы, сiнхронны, каменцiраваны
Ребёнок в подарок
”,
Алеся Высоцкая ( “Репортёр СТВ” 18 ноября 22:00)
До рождения Егорушки считанные часы. Мама Светлана с умилением, медленно, снова и снова, перекладывает одёжки. Ее мальчик обязательно будет самым-самым... красивым, модным, здоровым... Познакомиться с ним поскорее ей просто не терпится.
Светлана Романова: Надо разговаривать с ребенком, поэтому разговариваем, иногда даже перестукиваемся.
В поисках поддержки и понимания Светлане пришлось проделать путь нелегкий и длинный. Из Борисова в Минск она приехала, чтобы возвратиться домой только с ребенком.
Светлана Романова: Этот ребенок очень долгожданный, поэтому на прерывание мы не согласились.
У Светланы сахарный диабет – 18 лет инсулина. Но переступить через маленькую жизнь она не смогла. Пришлось отстаивать ребенка. Врачи говорили будут осложнения, но она добилась направления в Минск.
Светлана Романова: Здравствуй малыш, я – твоя мама.
Таких женщин здесь называют героями, но и свой труд – медицинской победой. В центре "Мать и дитя" почти каждый случай тяжелый. Пережить тяжелую утрату. В 37 лет решиться на второго ребенка. При смертельном диагнозе не сдаться. И, наконец, перенести клиническую смерть. Этот случай вошел в мировую историю. О нем, и героической пациентке, еще не раз напишут в научных трудах. Белорусским врачам удалось победить законы природы.
Но пациентка и ребенок в ее утробе чудом и стараниями врачей – выжили. После этого была еще одна операция, но женщина не отказалась от возможности родить. В результате родила практически доношенную девочку.
Ее уже успели окрестить "чудом целеустремленности", а рождение здорового ребенка от матери с миодистрофией Дюшена – чудом природы и современной медицины. Сегодня Ариша – единственный ребенок в мире от матери с таким заболеванием.
сил, шла к цели. Арина – ребенок от третьей, теперь уже можно смело сказать, удачной беременности.
За год через это отделение проходят до 900-т таких малюток со всей Беларуси. С недавнего времени наша страна имеет достаточно возможностей, чтобы дать шанс им сформироваться вне материнского тела.
Пока одни за право стать матерью готовы в залог внести свою жизнь, другие – рожают легко и с такой же легкостью детей бросают. Сегодня меду ними лишь прозрачные стены. Но вскоре их прочно разделит понятие "мама". О таких матерях предпочитают не говорить. Не привыкать к малышам, для которых в первые дни жизни медпесонал и мама и папа – здесь учатся годами.
Тем временем Егорушка мирно посапывает в кувезе и улыбается, услышав голос. Пока с мамой Светланой Романовой они в разных палатах, но уже вместе по жизни. Ей еще и самой тяжело, но теперь, говорит тихо, задумавшись, самые страшные тревоги позади.
Аналiз:
1.
Рэпратаж пачынаецца з апiсання сiтуацыi. Толькi пасля некалькiх сказаў становiцца зразумела, пра што пойдзе гаворка. (У Светланы сахарный диабет – 18 лет инсулина. Но переступить через маленькую жизнь она не смогла. Пришлось отстаивать ребенка)
2. Амаль усё дзеясловы ў форме цяперашняга часу (перекладывает одежду, имеет, знает)
3. Выкарыстоўваецца элiпсiс(Сегодня Ариша – единственный ребенок в мире от матери с таким заболеванием. У Светланы сахарный диабет – 18 лет инсулина.)
4. Простыя сказы чаргуюцца са складанымi. Мова вельмi простая i зразумелая, добра ўспрымаецца на слых.
,
инсулин,клиническую смерть)
6. Ёсць метафары, параўнаннi, эпiтэты. (переступить через маленькую жизнь,чудом целеустремленности,красивый, модный, здоровый)
7. Дэталi, дробязi, эпiзоды (Тем временем Егорушка мирно посапывает в кувезе и улыбается, услышав голос)
8. Выкарыстоўваюцца такiя выразы як (“тем временем”,“до рождения считанные часы”,“сейчас”)
9. Вiд рэпарптжу – тэматычны, фiксаваны, сiнхронны, каменцiраваны
“Смотри в корень”, И. Ханунiк, А. Кулакова (“Репортёр СТВ” 25 ноября 22:00)
Это таких называют жертвами гламура, заложницами перекиси водорода и любимицами «настоящих» джентельменов. Их лучшие друзья – бриллианты, а закадычные подруги Ксения Собчак и Памела Андерсен. Они пишут блондинка через «а», а про них пишут в модных журналах. На подобных блондинок работает даже своя индустрия.
черты непростого характера. Ради такого кадра можно выдержать многое – бесконечные капризы, многочасовые сборы и даже порчу дорогого реквизита.
Финансовым, и не только, запросам любимой жены готов потакать и Виталий. Успешный бизнесмен дома готов на время распрощаться с руководящими функциями.
Из-за светлой головки красавицы Виолетты – в жизни Виталия регулярно появляются черные полосы. Пойди туда – не знаю куда, принеси то – не знаю что – и это все о ней. Забыть о чем говорили минуту назад, но помнить об обиде пятилетней давности – у белокурой логики свои законы. Вот только у Виталия в такие моменты – мысль одна: о беззаконии. А у Виталия в результате таких вот не творческих терзаний на свет появилось философское умозаключение. Поняв, что дверь в холостяцкую жизнь навсегда захлопнулась, он открыл для себя окно в искусство.
Все о черных дырах, кометах и не только знают натуральные блондинки Ольга Жукова и Алла Шайбак. Вот только не звездный путь белокурых бестий, а атомные орбиты занимают умы химика и ядерщика. Юмористический «террор» блондинистого фольклора вдребезги разбивается об их энциклопедические знания. Высокие требования они предъявляют к работе, а не к собственной внешности.
Ультрафиолетовому излучению солярия здесь противостоит радиационное. Измерению сантиметров на талии – замер мощности дозы гамма облучения. А счетчику калорий – счетчик Гегера - Мюллера. Их не увидишь на модной тусовке и вряд ли застанешь в салоне красоты. Зато всегда обнаружишь там, где нужна помощь.
с детства – белая ворона. Хотя – скорее соловей.
Недостаток меланина компенсирует избыток таланта. Сильный голос, но слабое зрение. Такова расплата перед природой за уникальность. В нагрузку – использование специальных солнцезащитных средств в режиме нон-стоп. Кстати, стереотип о мягкотелости белокурых он полностью опровергает. Темпераментный мачо в душе – Владимир предпочитает света белого не видеть.
Безрадостное будущее натуральных блондинок способны поддержать их крашеные соперницы. У очень ярких брюнеток тоже есть риск остаться без шевелюры. То, что для альбиносов – проклятье, для страстно желающих «просветления» - подарок небес. Чтобы про них травили анекдоты, они готовы травить волосы.
1.
Рэпратаж пачынаецца з галоўных фактаў, становiцца адразу зразумела, пра што пойдзе гаворка.
3. Выкарыстоўваецца элiпсiс(В нагрузку – использование специальных солнцезащитных средств в режиме нон-стоп. Измерению сантиметров на талии – замер мощности дозы гамма облучения)
4. Простыя сказы чаргуюцца са складанымi. Мова вельмi простая i зразумелая, добра ўспрымаецца на слых.
,
гламур, индустрия, нон-стоп)
6. Ёсць метафары, параўнаннi, эпiтэты (дверь в холостяцкую жизнь навсегда захлопнулись, он открыл для себя окно в искусство, белая ворона, мягкотелость белокурых , света белого не видеть, юмористический «террор» блондинистого фольклора вдребезги разбивается об их энциклопедические знания, подарок небес)
7. Антытэза (Сильный голос, но слабое зрение.)
9. Вiд рэпарптжу – тэматычны, фiксаваны, сiнхронны, каменцiраваны
2. 3 Рэпартаж тэлеканала БТ “Еўрабачанне 2007”
22 студзеня ў сталiчным Палацы спорту адбыўся гала-канцэрт фiналiстаў Нацыянальнага тэлевiзiйнага музычнага праекту "Еўрафэст" - адборачнага этапа конкурса песнi "Еўрабачанне-2007" - "Дарога на Еўрабачанне". Гала-канцэрт транслiраваўся ў прамым эфiры Першага канала i тэлеканала "Беларусь-ТБ".
"Еўрабачанне-2007" у Хельсiнкi (Фiнляндыя) будзе прадстаўляць Дмiтрый Калдун.
"Дарога на "Еўрабачанне" ён выканаў песню "Work your magic", аўтарам музыкi якой з'яўляецца Пiлiп Кiркораў, Дыяна Гурцкая - лiрычную кампазiцыю "How long" вядомага кампазiтара Кiма Брейтбурга, група The Project выканала iранiчную песню "S. u. p. e. r. s. t. a. r.".
У канцэрце таксама прымалi ўдзел беларускiя "зорачкi" дзiцячага "Еўрабачання" Андрэй Кунец i Ксенiя Сiтнiк, прадстаўнiкi Беларусi на "Еўрабачаннi" Анжалiка Агурбаш, дуэт "Аляксандра i Кастусь", Палiна Смолова, зоркi еўрапейскай поп-музыкi: швецкая спявачка Carola, расiйскi выканавец Дзiма Бiлан, група Cosmos i спявачка Марi N з Латвii, якiя таксама ўдзельнiчалi ў "Еўрабачаннi".
Нагадаем, што арганiзатарам праекту "Еврофест" i афiцыйным вяшчальнiкам конкурсу "Еўрабачанне" у нашай краiне з'яўляецца Нацыянальная дзяржаўная тэлерадыёкампанiя Рэспублiкi Беларусь.
Аналiз:
1.
Рэпратаж пачынаецца з галоўнай падзеi, пра якою пойдзе гаворка далей.
2. Ёсць дзеясловы ў форме цяперашняга часу, але большасць з iх у форме прошлага часу. Яны канстатуюць факты (адбыўся гала-канцэрт, гала-канцэрт трансляваўся, выканаў)
4. Выкарыстоўваецца спецыяльная лексiка (Нацыянальны тэлевiзiйны музычны праект "Еўрафэст”, "Еўрабачанне-2007" - "Дарога на Еўрабачанне”, гала-канцэрт)
6. Паўторы ("Еўрабачанне-2007”, гала-канцэрт)
"Дарога на "Еўрабачанне" Дмiтрый Калдун выканаў песню "Work your magic")
9. Вiд рэпарптжу – падзейны, фiксаваны, сiнхронны, каменцiраваны
Заключэнне
У вынiку параўнання рэпартажаў розных тэлеканалаў, можна зрабiць вынiк, што iх ўзровень на беларускiм тэлебачаннi даволi высокi.
Мова рэпартажу складаецца з разнастайных вобразных сродкаў маўлення. Гэта тлумачыцца тым, что рэпартаж – вельмii развiты i неаднародны жанр, якi ўвасабляе ў сабе сiнтэз розных стыляў маулення. Слоўная тканiна тэлерэпартажў складаецца з розных стылiстычных частак тэксту. Але аб’ядноўвае iх, менавiта, сам рэпарцёр. Ён з’яўляецца майстрам, пад дудку якога пляшуць словы i выразы, становяцца на патрэбныя месцы словазлучэннi i сказы, нiбы жывыя. Галоўным цэнтрам ў тэлерэпартажу з’яўляецца аўтарскае Я, якое пранiзвае ад пачатку i да канца ўвесь рэпартаж.
Знешняя стракатасць пры ўнутранай цэласнасцi праяўляецца таксама пры аналiзе лексiкi i фразеалогii твора. Для рэпартажу характэрна ўзаемадзеянне нейтральнай лексiкi з гутарковай, часам моцна афарбаванай эмацыянальна. Без гутарковай лексiкi немагчыма стварыць нiводны рэпартаж. У залежнасцi ад iндывiдуальнай манеры журналiста i тэматыкi твора, рэпартаж больш цi менш насычаны такiмi словамi.
У гутарковай лексiцы ёсць розныя функцыi. Перш за ўсё гэта выражэнне аўтарскага Я журналiста ў рэпартажы. З яе дапамогай магчыма эмацыйна i дакладна апiсаць тое, што адбываецца навокал. Такая лексiка актыўна ўдзельнiчае ў стварэннi атмасферы. Таму можна лёгка перанесцi глядача на месца падзей, каб ён апынуўся ў эпiцэнтры, нават, калi ён сядзiць дома ў крэсле. Па-другое, выступленне гутарковага стылю не бывае бясстрасным. А, як вядома, эмоцыi i настрой спрыяюць найбольшай эфектыўнасцi рэпартажу.
У рэпартажы таксама ёсць i спецыяльная лексiка. Тэрмiны выкарыстоўваюцца ў прамым значэннi, не адбываецца iх пераасэнсаванне. Бо на гэта няма часу i мова павiнна быць простай i дакладнай. Выкарыстанне спецыяльнай лексiкi ў рэпартажы таксама мае межы. Мова рэпартажу павiнна быць папулярнай, даступнай, простай. Таксама ў ёй не сустракаюцца вузкаспецыяльныя тэрмiны. Але калi рэпартаж датычыцца, напрыклад, навуковай канферэнцыi, то для каларыту i вiдавочнасцi магчыма выкарыстаць спецыяльную лексiку. Гэта звычайная справа для тых, хто робiць рэпартажы.
Як ужо адзначалася вышэй, у рэпартажы ёсць стылёвыя рысы розных жанраў . Таму ён з’яўляецца сiнтэтычным. Толькi самыя творчыя i смелыя журналiсты могуць займацца такiм жанрам, як рэпартаж. Бо з аднаго боку, ён дае шырокiя магчымасцi для праяўлення iндывiдуальнай манеры журналiста. Але з другога боку, трэба быць вельмi адказным за кожнае слова, якое скажаш у эфiры, бо зрабiць мантаж (часцей за ўсё) будзе немагчыма. Таму рэпарцёр павiнен быць вельмi адукаваным, вытрыманым прафесiяналам, фанатам сваёй працы.
На беларускiм тэлебачаннi можна ўбачыць шмат добрых рэпартажаў. Але часцей за ўсё журналiсты выкарыстоўваюць не ўсе магчымыя вобразныя сродкi мовы, якiя маглi б зрабiць iх сюжэты яшчэ лепшымi, чым яны ёсць. Часцей за ўсё мы бачым падзейныя (аператыўныя ) i афiцыйныя рэпартажы.
У тэлерэпартажа ёсць перавага перад яго друкаваным сябрам, бо глядач бачыць фон у кадры, якi ў газеце трэба апiсаць. У рэпартажы часцей за ўсё няма аналiтыкi, ёсць толькi голая рэальнасць i факты у рэжыме он-лайн. Яго соллю з’яўляюцца дэталь i эпiзод. У сучасных тэлерэпартажах выкарыстоўвацца самыя розныя вобразныя сродкi мовы, якiя i скаладюць яго моўную тканiну:метафары, эпiтэты, параўнаннi, выкарыстоўваюцца словы высокага стылю або прастамоўныя выразы.
Рэпартаж -- гнуткi жанр, якi прыстасоўваецца да iснуючана палiтычнага рэжыму, эканамiчнай сiстэмы i нораваў, якiя iснуюць у грамадстве. У сучасных абставiнах рыначнай эканомiкi, амаль усе рэпартажы маюць адценне сенсацыйнасцi. Сенсацыйнасць – гэта тая абгортка, якая павялiчвае попыт на тавар. Але рэпартаж усё роўна застаецца нязменным: прымушае глядача перажыць падзею, робiць яго саўдзельнiкам.
Спiс выкарыстанай лiтаратуры:
1. Голуб, И. Б. Стилистика русского языка/ И. Б. Голуб. – Москва: 1997.
3. Розенталь, Д. Э. Практическая стилистика русского языка/ Д. Э. Розенталь. – Москва: 1997.
4. Дэвид РэндаллУниверсальный журналист/ Дэвид Рэндалл. – Москва: 1996.
7. Царёва, Л. Под музыку репортажа/ Л. Царёва. -- Журналист, №9, 2005. – С. 79 – 80.
8. Цiкоцкi, М. Я. Стылiстыка беларускай мовы/ М. Я. Цiкоцкi. – Мiнск: Вышэйшая школа, 1976.
9. Цiкоцкi, М. Я. Стылiстыка тэксту/ М. Я. Цiкоцкi. -- Мiнск: Беларуская навука, 2002.
10. http://www.mediasprut.ru/jour/theorie/genre/report-his3.shtml
11. http://in1.com.ua
12. http://s-slova.ru
13. http://www.mediasprut.ru/jour/theorie/genre/report-his5.shtml
14. http://www.ont.by
15. www.tvr.by
16. www.ctv.by/news
17. http://sayings.ru/proverb/prov2p13.html
| 
